La planta carnívora del Barbanza, Drosera rotundifolia

11
4194

Aún después de tantos años andando por la sierra, Rubén y yo, seguimos comentando lo mismo, sólo en ese tramo de ese arroyo que desciende alegremente hacia el suroeste de la península somos capaces de encontrarla. Hay que reconocer que tampoco es fácil fijarse en ella, la planta carnívora barbanzana por excelencia, la Drosera rotundifolia (nombre vulgar: rocío de sol común, en el sur de Pontevedra se la conoce como «orballiña«, gracias Miguel), es muy pequeña, elevarse unos escasos cm por encima del musgo  (en muchos casos especies endémicas también típicas de las turberas como los del género Sphagnum) es ya una proeza para las hojas dispuestas ordenadamente en un roseta basal de esta planta de suelos pobres y ácidos.

Hoja de Drosera rotundifolia, en la punta de esos tentáculos glandulares se encuentra una gota de mucílago, agente de atracción y de captura de los insectos.

Y es que su vida en suelos tan pobres como los de las turberas, esa limitación de los recursos es el factor clave para que ciertas plantas buscaran los nutrientes necesarios para desarrollarse no solamente del suelo, sino en este caso de otros animales.

 

Hojas dispuestas en roseta.  Foto: Darío Alves.

Las hojas, órganos ultraespecializados para la fotosíntesis, en su caso, se especializaron en otras estrategias como en la atracción y captura de insectos, para posteriormente mediante enzimas digestoras disolverles el cuerpo y absorber el nitrógeno tan necesario y escaso, además de otros nutrientes. Y ya lanzarse con un tremendo gasto de energía a la floración mediante una esbelta inflorescencia, que duplica o triplica la altura de las hojas carnívoras, estrategia práctica para evitar cargarse a los insectos que en este momento le hacen falta para la polinización, y posterior formación del fruto y sus semillas para la siguiente generación.

 

Vista general de la planta en medio de los cojines de hierba que se inclinan sobre las cristalinas aguas del arroyo durante el atardecer.

En este caso, sus hojas son redondeadas (aprox. 5 mm) con el fondo de color verdoso cuando son jóvenes y enrojeciéndose poco a poco con el paso del tiempo (el color rojo también resulta un atrayente para los insectos polinizadores). Además tienen unos tentáculos glandulares donde en la punta secretan una gota de mucílago, una sustancia dulce y pegajosa que atrae a los insectos para luego pegarlos irremediablemente.

Un diminuto escarabajo cayó en la trampa de la Drosera. Foto: Darío Alves

 

Aquí la Drosera, ya había digerido lo que parecen dos pequeñas mosquitas. Foto: Darío Alves.

La distribución de la especie es amplia, desde Norte América a buena parte de las zonas templadas frías de Eurasia. Aquí,  sólo la hemos visto en este regato serrano, justo pegada a su orilla entre el musgo, nunca más lejos que unos 30 cm del borde del regato. No me digáis que viendo estas fotos no parece que estemos hablando de una planta carnívora de alguna selva tropical, no?

La roseta de hojas que forma la Drosera parece una trampa perfecta para los insectos, cientos de gotas de mucílago están listas para atrapar al incauto que por allí se acerque. Foto: Darío Alves.

En unos días os traeremos otra planta digna de cualquier documental de la BBC en selvas tropicales que estoy seguro que os sorprenderá.

Compartir
Artículo anteriorLa oportunista danza del torcecuellos
Artículo siguienteÁfrica en América
Desde pequeño siempre fui aficionado a la naturaleza, pasando mis tardes metiendome por donde pudiera en medio del monte y la playa. Así que mi afición traté de hacerla en serio y acabé la carrera de Biología en el año 2003. En la actualidad, estoy realizando la tesis doctoral en el lab. de Biotecnología Vegetal de la Universidad de Vigo. Desde hace tres años presido AXENA, mi trabajo en la asociación está centrado en la coordinación de las diferentes disciplinas que conforman nuestros proyectos, su gestión y claro está, en el área de naturaleza.

11 Comentarios

  1. Por dios, que no sepa nadie el sitio exacto de localización de estas plantas, ya veo a más de uno llevándosela para casa.

    Hay secretos que deberían estar guardados con candados de siete llaves. Y aun así…

  2. jejeje, que triste realidad Gatopardo.

    Unas fotazos Dario, en tu línea.

    La especie es muy chula y pasa muy desapercibida si no la conoces.

  3. Genial la entrada dedicada a las hermosas «orballiñas», que es como las conocemos por el sur de Pontevedra, que bien lo merecen. También tenemos la suerte de disfrutarlas en A Serra do Suído en varias zonas de turberas donde pasan desapercibidas debido a su pequeño tamaño y a que apenas son conocidas.

    saludos
    Miguel Mosquera

  4. ¡Unas fotos geniales! Afortunadamente creo que le pasa como a las orquídeas, que pasan desapercibidas salvo que las busques

  5. Sí, que pasan desapercibidas sí, o te fijas mucho o no las ves. El problema que yo le veo a no decir dónde están las cosas y por qué son importantes y que todo el mundo pueda verlas y disfrutar de la experiencia. Es que luego, cuando hay que protegerlas de cualquier amenaza, nos encontramos solos. Y claro, siendo pocos, es muy difícil… Vease el caso del lobo en el Barbanza…

  6. Xurxo, eso que dices sería lo ideal en un mundo idílico, pero en país de forajidos en el que nos movemos, si se hace pública la situación exacta de estos tesoros que tenemos en el Barbanza sólo se conseguiría ponerlos en peligro.

    En cuanto a los lobos, que no te quepa ninguna duda que si se llegara a hacer público el lugar exacto donde descansa algún lobo o donde está criando o incluso sus lugares de paso, aquí en el Barbanza, no duraría ni una semana.

    Y si haces público donde está criando un halcón u otra rapaz, lo mismo.

    Hay mucho cabronazo en estas tierras dispuesto a depredar la naturaleza por diversión o por dinero.

  7. Gatopardo, o problema que temos no Barbanza, hai que sumarlle unha cousa, e é que os conservacionistas que coñezo, con moita experiencia no monte, non sabemos nin a metade da metade de monte e costumes dos animais, a súa situación, onde viven, onde se moven en comparación cos alimañeros, escopeteiros, laceiros e derivados… Así que os que queren matalos ou comerciar ca vida salvaxe xa saben ben onde están, dende este humilde blog e asociación non lles podemos aportar nada novo. Tenno claro.
    No caso do lobo, aínda agora se seguen facendo esperas, e as esperas só se realizan se sabes seguro por onde pasan…
    De feito, os nidos que coñezo menos expoliados, son aqueles que máis expostos están, por onde pasa a xente tódolos días. Os nidos que ninguén sabe deles son os que máis en perigo están hoxe en día. Un obxectivo que temos para o futuro, é que a sociedade civil, os cidadáns de todo tipo e condición, estean máis involucrados na conservación, e iso só pasa por aumentar o coñecemento do noso deteriorado entorno.

  8. Que sigan facendo esperas significa que pode haber algún lobo vivo e que estos cazadores non saben exactamente onde están. De non ser así, acabarían como o lobo do gps e o resto da manada, mortos a tiros.

    Os alimañeiros buscan onde sexa, non hai máis que ver o niño de halcón peregrino expoliado no Parque de Corrubedo, ou hai uns anos nunha canteira preto da miña casa que tamén expoliaron un niño de lagarteira. E podería seguir…

    Eu non digo que non haxa que aumentar o coñecemento do noso entorno, o que digo é que hai datos concretos que non é bó que sexan de dominio público.

    Vos facedes un traballo de puta madre, o problema é que non todo o mundo é tan boa xente como vos.

  9. Sí, si o saben, un non se aposta no monte a pasar frío, senón ten moi claro de que é moi posible que por ahí pase un lobo. Polos rastros e pegadas sacanno ben. De feito, mira si é así por todo o que levan matado… Disque uns 30 entre lobos, lubicans e cans (fontes provintes da propia serra).
    Os alimañeiros alomenos os nosos, son moi listos, e moi ben coñecedores das especies que queren expoliar. De feito, tras o expolio de peregrino no PN de Corrubedo, explica porque durante estes anos atrás sempre veía os peregrinos, pero non lles localizaba o iniño. Eu pensaba que era porque se metían nalgún sitio onde non o podía ver.. ou algo.. Pero sempre me gustaba moito unha repisa con teito, e alí vía marcas de adultos, pero ó non ver marcas de polos pois sempre o descartaba. Ata que este ano, mirando para esa repisa, o macho sobrevolou a zona, e a femia que eu non vía dende a miña posición, chopeoulle insistentemente. Ahí confirmei que ese era o nido. E claro, o de que non vira marcas de polo noutros anos ben podía ser debido a que fora expoliado. Cousa que pensaba imposible porque o parque debería saber que alí había unha parella, e teñen os seus propios vixiantes. Avísamos o SEPRONA e os axentes Medioambientais do risco que sofría este nido, atendendo a este razoamento, neste caso non atenderon o asunto ca dilixencia debida, e pasou o que pasou. Logo xa foi demasiado tarde.

  10. Los cazadores no lo saben todo, afortunadamente. Claro que se ponen donde creen que pueden pasar los lobos pero tampoco es cuestión de facilitarles el trabajo. Ya bastante apoyo tienen desde la administración, que se ha gastado una pasta en estudios sobre los lobos del Barbanza (ya ves los resultados, je, je…) para que encima las personas que defienden a los animales les faciliten los datos.

    El Servicio Forestal de EEUU nunca ha facilitado la situación de Mathusalem, el árbol más viejo del mundo, por miedo a que sufra desperfectos por parte de turistas, locos o gente que disfruta haciendo daño a la naturaleza.

    Hace unos meses la BBC escribió un articulo sobre los peligros de hacer pública la ubicación de las especies recién descubiertas. Creo que es de perfecta aplicación a los tesoros naturales que tenemos en el Barbanza. Puedes leerlo aquí:

    http://www.bbc.co.uk/mundo/noticias/2012/04/120329_animales_nuevas_especies_descubrimiento_fp.shtml

    Los servicios medio ambientales de la Xunta en el Barbanza creo seriamente que necesitan cambiar a sus responsables de zona. Y no lo digo sólo por lo que me comentas del nido de halcón peregrino.

Dejar respuesta

Please enter your comment!
Please enter your name here